دیجیتال مارکتینگ در 30 سال گذشته تغییرات زیادی را به خود دیده است. کسب و کارها به طور مدوام به دنبال جستجوی روش های جدیدتر و بهتر برای برندسازی و تبلیغ محصولاتشان هستند. در این مقاله قصد داریم نگاهی به تاریخچه دیجیتال مارکتینگ و تغییرات آن از گذشته تا به امروز بیندازیم و هفت روش کلیدی بازاریابی دیجیتال را معرفی کنیم.
تاریخچه دیجیتال مارکتینگ در گذر زمان
قبل از دهه 1990، کسب و کارها بیشتر بودجه بازاریابی خود را به رسانه های سنتی مثل تبلیغات چاپی، آگهی های تلویزیونی و بیلبوردها اختصاص می دادند. اما ظهور شبکه های اجتماعی و گوشی های هوشمند همه معادلات را به هم ریخت و استراتژی های بازاریابی را دستخوش تغییر و تحولات چشمگیری کرد.
شروع دوران دیجیتال و توسعه پلتفرم وب 1.0
می توان گفت که اولین استفاده از اصطلاح بازاریابی دیجیتال در دهه 1990 میلادی بود. زمانی که عصر دیجیتال با ورود اینترنت و توسعه پلتفرم Web 1.0 آغاز شد. پلتفرم Web 1.0 به کاربران اجازه می داد اطلاعات مورد نظر خود را پیدا کنند، اما امکان به اشتراک گذاری این اطلاعات وجود نداشت.
از آنجایی که در آن زمان اینترنت چندان محبوب یا در دسترس نبود، بازاریابان با این پلتفرم به عنوان یک کانال جدی برای بازاریابی ارتباط برقرار نکردند.
انتشار اولین بنر تبلیغاتی قابل کلیک
حدود سال 1993 بود که اولین بنر قابل کلیک برای تبلیغات منتشر شد. تقریبا 44 درصد از افرادی که آگهی را مشاهده کرده بودند، روی آن کلیک کردند.
این مهم ترین نقطه عبور از بازاریابی سنتی به بازاریابی دیجیتالی بود. سال بعد شرکت های زیادی وارد دنیای دیجیتال مارکتینگ شدند.
راه اندازی یاهو
در سال 1994 یاهو راه اندازی شد و با حدود 1 میلیون بازدید در همان سال اول به محبوبیت زیادی رسید. این امر باعث تغییرات گسترده ای در فضای دیجیتال مارکتینگ شد و شرکت‌ها تمرکز خود را بر روی سئو (SEO) و افزایش رتبه بندی وب سایت خود در موتورهای جستجو گذاشتند. در سال 1996 چند موتور جستجو و ابزار دیگر مانند Alexa راه اندازی شد.
کوکی ها (Cookies)
تاریخچه دیجیتال مارکتینگ از سال 1994 قدم به مرحله جدیدی گذاشت. رسانه های تبلیغاتی به دنبال تکنیک های جدیدی برای ارسال پیام های بازاریابی خود بودند. یکی از این تکنیک‌ها، ردیابی عادت‌های رایج کاربران و الگوهای استفاده آنها از اینترنت بود تا استراتژی های تبلیغات و بازاریابی خود را مطابق با سلیقه آنها تنظیم کنند.
به این ترتیب اولین کوکی برای ثبت عادت های کاربر توسط شرکت Netscape طراحی شد. زمانی که بازاریابان به اهمیت درک عادت ها و ترجیحات کاربران پی بردند، کوکی ها محبوبیت بیشتری پیدا کردند.
استفاده از کوکی در طول سال‌ها تغییر کرده است و امروزه برندها با استفاده از کوکی‌ها می توانند تجربه کاربری بهتری برای مشتریان خود خلق کنند.
راه اندازی گوگل و رقابت موتورهای جستجو
در سال 1998 بزرگترین موتور جستجوی جهان یعنی گوگل راه اندازی شد. مایکروسافت موتور جستجوی MSN را معرفی کرد و نسخه جدیدتر یاهو آمد.
تا سال 2000، موتورهای جستجوی کوچک‌تر به دلیل رقابت شدید تقریباً ناپدید شدند و تنها گوگل و یاهو به عنوان بازیگران برتر این رقابت در بازار باقی ماندند.
در سال 2002 مایکروسافت Live Search (جستجوی زنده و تعاملی) را برای رقابت با گوگل و یاهو راه اندازی کرد.
در سال 2003، شرکت گوگل سرویس AdWords را راه اندازی کرد. این سرویس به بازاریابان دیجیتال کمک می کرد تا تبلیغات خود را مطابق با نیاز کاربر ارائه دهند. سرویس Gmail نیز در سال 2004 توسط گوگل ارائه شد. سال بعد گوگل یکی از قدرتمندترین و محبوب ترین ابزارهای تحلیل سایت یعنی گوگل آنالیتیکس (google analytics) را معرفی کرد.
ظهور وب 2.0
وب 2.0 به کاربران این امکان را می داد که با سایر افراد و کسب و کارها ارتباط برقرار کنند و تعامل داشته باشند. با ظهور وب 2.0 افراد به جای اینکه کاربران منفعل باقی بمانند، مشارکت فعال‌تری داشتند. نمونه بسیار واضح آنWikipedia است که توسط کاربران توسعه پیدا می کند.
سایت های شبکه های اجتماعی
مای اسپیس (Myspace) اولین شبکه اجتماعی بود که در سال 2003 وارد بازار دیجیتال شد. سال بعد شبکه اجتماعی فیسبوک (Facebook) راه اندازی شد.
بسیاری از برندها متوجه شدند که این وب سایت ها فرصت های بزرگی برای بازاریابی محصولات و خدماتشان هستند. بنابراین به فکر استفاده از رویکردهای جدید برای تبلیغ برند خود و سرمایه گذاری در بستر شبکه های اجتماعی افتادند.
بین سال های 2003 تا 2010، شبکه های اجتماعی محبوب و پرطرفدار لینکدین (LinkedIn)، یوتیوب (YouTube)، توییتر (Twitter)، پینترست (Pinterest) و اینستاگرام (Instagram) نیز قدم به عرصه دیجیتال گذاشتند.
تحولی بزرگ در تاریخچه دیجیتال مارکتینگ : ظهور گوشی های هوشمند
دهه 2000 به عنوان نقطه عطفی در تاریخچه بازاریابی دیجیتال به شمار می رود. اولین گوشی هوشمند مدرن توسط بلک بری (BlackBerry) در سال 2003 تولید شد و از ایمیل، پیام های متنی، تماس های تلفنی و مرورگرهای وب پشتیبانی می کرد.
اکنون اینترنت به معنای واقعی کلمه در هر کجا و همه جا در دسترس مردم بود. افراد ساعت‌ها را با تلفن‌های همراه سپری می‌کردند، چه برای برقراری ارتباط با دوستان، چه برای گرفتن عکس، پرداخت صورت‌حساب یا چک کردن ایمیل‌ها.
در سال 2007 کمپانی اپل گوشی آیفون را عرضه کرد. با این پیشرفت، عصر واقعی گوشی‌های هوشمند آغاز شده بود و به بازاریابان اجازه می‌داد تا به طور دقیق‌تر، مستقیم و برای مدت طولانی‌تری به مشتریان دسترسی پیدا کنند.
گوشی‌های هوشمند منجر به افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی شدند. این به نوبه خود باعث شد تا بازاریابان دیجیتال تمرکز بیشتری بر بازاریابی آنلاین داشته باشند.
فیسبوک تبلیغات موبایلی را در سال 2012 معرفی کرد و هفت سال بعد 91 درصد از کل درآمد آن ها از طریق همین نوع تبلیغات بود.
ظهور وردپرس و تاریخچه دیجیتال مارکتینگ
وردپرس اولین بار در سال 2003 ایجاد شد. اما نسخه 3.0 آن که در سال 2010 منتشر شد، این سیستم مدیریت محتوا (CMS) را در بین کسب و کارها محبوب کرد. وردپرس ساخت وب سایت را به یک کار آسان تبدیل کرد و لزوماً نیازی به برنامه نویسی نداشت.
هفت روش کلیدی بازاریابی دیجیتال
در این بخش از مقاله به بررسی 7 روش کلیدی بازاریابی دیجیتال که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، می پردازیم.
بازاریابی ایمیلی
کمپین های بازاریابی ایمیلی با اهداف مختلفی اجرا می شوند: ارائه محتوای مفید و جذاب برای مخاطب، تبلیغ محصولات و خدمات، جشنواره ها، تخفیف ها و موارد دیگر.
می توان گفت بازاریابی ایمیلی یک کانال هدفمند برای تبلیغات و تولید محتوای دیجیتال است. شاید در نگاه اول این نوع بازاریابی ساده به نظر برسد، اما در واقع اینطور نیست! روزانه تعداد بسیار زیادی ایمیل ارسال می شود که بدون اینکه باز شوند مستقیماً به سطل زباله می روند!
بنابراین تقسیم بندی صحیح مخاطبین در لیست ایمیل ها براساس علایق، نیازها و اطلاعات جمعیت شناختی و ارسال ایمیل های کاملاً شخصی سازی شده، برای داشتن یک استراتژی موثر ایمیل مارکتینگ ضروری است.
اینفلوئنسر مارکتینگ
امروزه مشتریان بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به تبلیغات محتاط هستند و به سختی اعتماد می کنند. آن ها در عرض چند ثانیه می‌توانند به جستجوی محصول موردنظر خود بپردازند و به راحتی رقبا و نظرات را با هم مقایسه کنند.
به همین دلیل برند ها دیگر نمی توانند به روش های قدیمی تبلیغات اکتفا کنند. در سال 2015 اینفلوئنسر مارکتینگ به عنوان یک روش بازاریابی موثر در تاریخچه دیجیتال مارکتینگ ثبت شد. اینفلوئنسرها افرادی هستند که طرفداران و دنبال کنندگان قابل توجهی دارند و عموماً از طریق شبکه های اجتماعی محبوب شده اند.
در حال حاضر تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات به کمک اینفلوئنسرها به یکی از محبوب ترین روش های بازاریابی بخصوص در شبکه اجتماعی اینستاگرام تبدیل شده لست.
محتوای ایجاد شده توسط کاربر (UGC)
تاریخچه دیجیتال مارکتینگ نشان می دهد که رفتار خرید مصرف کنندگان در طول سال ها تغییر کرده است. امروزه بیشتر افراد تمایل دارند قبل از تصمیم به خرید یک محصول، نظرات سایر مشتریان را در مورد آن بخوانند.
محتوای تولید شده توسط کاربر (User Generated Content) ابزار موثر دیگری برای اعتمادسازی در فضای تبلیغات دیجیتال است. این نوع محتوا می تواند عکس، ویدئو، استوری، کامنت یا هر چیزی باشد که کاربر به صورت آنلاین درباره محصول یک شرکت منتشر می کند.
بخش نظرات محصول در سایت دیجی کالا یکی از نمونه های موفق UGC است که کاربران علاوه بر کامنت گذاشتن، می توانند به محصول امتیاز بدهند، نقاط ضعف و قوت آن را به تفکیک بنویسند و حتی عکس محصولی را که خریداری کرده اند، ارسال کنند. در مقابل دیجی کالا نیز برای تشویق کاربران به ارسال نظر، برای این کار امتیازاتی در نظر می گیرد.
شبکه های اجتماعی
امروزه کسب وکارها از شبکه های اجتماعی برای تبلیغ برند خود و تعامل با فالوورها استفاده می‌کنند. فعال بودن در شبکه های اجتماعی به کسب وکارها اجازه می‌دهد تا صدای برند خود را به روشی متفاوت از وب سایتشان (به عنوان مثال با محتوای طنز) به گوش مخاطبان برسانند.
تقریباً 99 درصد از دیجیتال مارکترها از شبکه های اجتماعی مثل فیسبوک، لینکدین، اینستاگرام، پینترست و توییتر برای بازاریابی محصولات و خدمات خود استفاده می کنند.
بازاریابی محتوا
در کنار حضور قوی در شبکه های اجتماعی، شرکت‌ها باید برنامه‌ای برای تولید محتوا به عنوان بخشی از استراتژی بازاریابی دیجیتال خود داشته باشند.
این محتوا می تواند با هدف آموزش، سرگرمی، اطلاع رسانی یا ارتباط با مشتریان بالقوه ایجاد شود. به یاد داشته باشید که محتوای شما باید برای مخاطب کاربردی و جذاب باشد و مشکل یا نیاز او را برطرف کند.
بهینه سازی موتورهای جستجو یا سئو (SEO)
سئو مسیر طولانی را در تاریخچه بازاریابی دیجیتال طی کرده است. پر کردن محتوا با کلمات کلیدی دیگر مانند 20 سال پیش کمکی به رتبه گرفتن سایت شما در موتورهای جستجو نمی کند. آنچه که شما را امروز از رقبایتان متمایز می کند، محتوای باکیفیت و اطلاعات مرتبط و ارزشمندی است که در اختیار مخاطبانتان قرار می‌دهید.
از طرفی کسب وکارها باید اطمینان حاصل کنند که وب‌سایتشان با گوشی‌های هوشمند سازگار است. تحقیقات نشان می دهد که 50 درصد از مصرف‌کنندگان اگر وب‌سایتی با موبایل سازگار نباشد، از خرید منصرف می شوند – حتی اگر برندی باشد که آن را دوست دارند.
به علاوه، 74 درصد از کاربران می گویند که احتمال بیشتری دارد از وب سایتی که با موبایل سازگار است، دوباره خرید کنند.
بازاریابی ویدئویی
97% از مصرف کنندگان می گویند که مشاهده ویدئوی محصول به آن ها کمک می کند تا در مورد خرید بهتر تصمیم گیری کنند. امروزه کسب وکارها می‌دانند که استفاده از ویدئو چه برای تبلیغ محصول و چه برای برندسازی یک روش بسیار تأثیرگذار است که نباید آن را نادیده گرفت.
یوتیوب، اینستاگرام و تیک تاک جزء برترین پلتفرم های شبکه های اجتماعی در زمینه بازاریابی ویدئویی هستند.
به عنوان سخن آخر باید بگوییم که مطالعه تاریخچه دیجیتال مارکتینگ و آگاهی از روند تغییرات بازاریابی دیجیتال برای هر کسب و کاری مهم است، زیرا دنیای دیجیتال به طور مداوم در حال رشد است و یادگیری از گذشته بهترین راه برای حرکت رو به جلو در هر صنعتی است.
با این حال گستردگی این حوزه و سرعت پیشرفت آن ممکن است برای شما تا حدی نگران کننده باشد. آکادمی بیلاودمارکتینگ در این مسیر طولانی و چالش برانگیز آماده ی همراهی شماست.
