آیا میدانید افراد خریدار (buyer persona) برای کسب وکار شما چه کسانی هستند؟
Buyer persona ( که گاهی از آن به عنوان شخصیت بازاریابی ( marketing persona ) یاد میشود ) یک بیان ساختگی و کلی از مشتریان ایدهآل ( ideal customers ) شما میباشد. Personaها به ما در جذب مشتری های ایدهآلی که به دنبال آن هستیم ( از طریق بازاریابی، فروش، محصولات و خدمات ) کمک می کند و باعث میشود با مشتریان مان مانند یک انسان واقعی برخورد کنیم. فهمیدن عمیق buyer persona برای خلق محتوا، توسعه محصول، پیگیری خرید و فروش و به واقع هر آنچه که به جذب و حفظ مشتری مربوط میشود، ضروری است.
پس Persona ها برای کسب وکار بسیار مهم هستند. اما چطور آن را به وجود آوریم؟
این یک سوال کلیدی است. خبر خوب اینکه ساختن آن زیاد سخت نیست. فقط کافیست از افراد درست، سوالات درستی را بپرسید و اطلاعات به دست آمده را طوری ارائه دهید که افراد درگیر در کسب وکارتان بتوانند Persona های شما را مثل کف دستشان بشناسند.
قبل از شروع فرایند ایجاد buyer persona، با توقفی کوتاه می خواهیم تاثیر داشتن buyer persona توسعه یافته را بر روی کسب وکار خود و به خصوص بخش بازاریابی ببینیم.
چرا buyer persona برای کسب و کار شما مهم است؟
buyer persona به شما کمک میکند تا مشتریان ( و یا مشتریان بالقوه ( prospective customers ) خود را بهتر درک کنید. این امر به شما در تهیه محتوا، انتقال پیام و توسعه محصولات و خدمات در راستای نیازها، رفتارها و دغدغه های گروه های مختلف مردم کمک فراوانی میکند. به عبارت دیگر مثلا شما میدانید که مخاطب هدف ( target buyer ) شما یک پرستار است اما آیا میدانید به طور دقیق نیازها و علایق او چیست؟ ذهنیت شما از مشتری ایده آل چیست؟ برای اینکه بفهمید چه چیز باعث می شود که بعضی از مشتریانتان تبدیل به بهترین مشتریان شما شوند باید persona های دقیقی برای کسب وکارتان تعیین کنید.
قوی ترین buyer persona مبتنی بر تحقیقات بازار و همچنین دیدگاه هایی است که شما از مشتریان واقعی خود جمع آوری میکنید ( از طریق نظرسنجی، مصاحبه و…). بسته به کسب وکارتان، شما میتوانید از یک یا دو الی 10 یا 20 persona داشته باشید. اما اگر در این راه تازه کار هستید بهتر است با تعداد کم شروع کنید، بعدها در صورت نیاز میتوانید تعداد بیشتری persona برای کسب وکارتان در نظر بگیرید.
شخصیت “منفی” ( Negative Persona ) چیست؟
همانطور که buyer persona نمایانگر مشتری های ایده آل شما هستند، Negative Persona یا افراد حذفی ( exclusionary ) نیز نمایانگر کسانی هستند که شما نمیخواهید مشتری شما باشند.
به طور مثال Negative Persona همان افراد حرفه ای هستندکه در سطح بالاتری نسبت به محصول یا خدمت شما قرار دارند، و یا دانش آموزانی که از محتوای شما برای تحقیق یا آشنایی با مطلب استفاده میکنند و یا حتی مشتریان بالقوه ای که به دست آوردن آن ها بسیار هزینه بر است ( مثلا کسانی که میانگین فروش به آنها پایین است، تمایل به رویگردانی از شما دارند و به احتمال زیاد دیگر از شما خرید نخواهند کرد ).
چطور میتوان از Persona در بازاریابی استفاده کرد؟
در درجه اول، ایجاد Persona به شما فرصت ایجاد محتوا و انتقال پیام برای ارائه به مخاطبان هدفتان را می دهد و در ضمن شما را قادر می سازد بخشهای مختلف ( different segments) مخاطبان هدف خود را هدف گیری نمایید یا بازاریابی شخصی سازی شده ( personalize ) انجام دهید. به طور مثال در صورتی که بخواهید یک ایمیل به همه افراد موجود در پایگاه داده خود ارسال کنید به جای اینکه یک ایمیل یکسان به همه افراد بفرستید می توانید به وسیله دسته بندی از طریق buyer persona، ایمیل را متناسب با اطلاعاتی که راجع به آن persona دارید شخصی سازی ( tailor ) و سپس ارسال کنید.
در صورت ادغام این موضوع با سطوح چرخه عمر فروش ( اینکه یک فرد در کجای این چرخه قرار دارد )، داشتن buyer persona به شما کمک میکند تا محتوایی هدفمند برای کسب وکارتان ترتیب دهید. اگر کمی نیز روی تعریف شخصیت منفی ( negative personas ) وقت بگذارید آنگاه می توانید افراد نامطلوب را از لیست مخاطبان خود حذف کنید، که این باعث کاهش هزینه نهایی شما برای هر مشتری بالقوه و هر مشتری می شود که افزایش سود فروش را برای شما به ارمغان می آورد.
حال به نحوه ایجاد buyer personas میپردازیم.
چگونه میتوانید buyer persona ها را ایجاد کنید؟
buyer persona را میتوانید از طریق تحقیق، بررسی و مصاحبه با مخاطبان هدف ( target audience ) ایجاد کرد. منظور از مخاطبان هدف ترکیبی از مشتریان ( customers )، مشتریان بالقوه ( prospects ) و افراد خارج از لیست مخاطبان شماست که ممکن است به مخاطبان هدف شما ملحق شوند.
در اینجا چند روش کاربردی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای ساختن personaها بیان میشود:
- با نگاهی به پایگاه داده مربوط به لیست مخاطبان خود، تمایلات هر مشتری و مشتری بالقوه را در یافتن و استفاده از محتوای خود مشخص کنید.
- در هنگام طراحی فرم برای وب سایت خود، فیلدهایی برای جمع آوری اطاعات مهم راجع به persona در نظر بگیرید. به طور مثال اگر هر کدام از personaهای شما با تغییر اندازه شرکت تغییر مییابد، از مشتریان بالقوه که فرم را پر میکنند اطلاعاتی راجع به اندازه شرکت دریافت کنید.
- به بازخوردهای تیم فروشتان در رابطه با بازدیدکنندگانی که با آن ها برخورد زیادی دارند، توجه کنید. جمع بندی آن ها از گروه های مختلف مشتریانی که به آن ها خدمت میکنید چیست؟
- برای فهمیدن اینکه مشتریان و مشتریان بالقوه شما از چه چیز محصول و یا خدماتتان خوششان می آید با آن ها مصاحبه کنید ( به صورت حضوری و یا تلفنی ). این یکی از مهم ترین مراحل است پس اجازه دهید کمی با جزئیات بیشتر به آن بپردازیم:
چگونه میتوان به منظور بررسی Buyer Persona افرادی را برای مصاحبه یافت؟
یکی از مهمترین گام ها برای ایجاد buyer persona پیدا کردن افراد مناسبی برای صحبت است تا بتوانید به خوبی درک کنید که buyer persona شما چه کسی است. این بدین معناست که شما باید مصاحبه های ترتیب بدهید تا بفهمید چه چیزی به مخاطبان شما انگیزه میدهد. اما چطور میتوان به این افراد دست یافت؟ برای این کار میتوانید از منابع زیر استفاده کنید:
مشتریان (Customers)
مشتریانی که هم اکنون از شما خرید میکنند بهترین افراد برای شروع مصاحبه هستند، چون در حال حاضر از محصول شما خریداری کرده اند و با شرکت شما آشنا میباشند. حداقل چند نفر از آن ها میتوانند مثال های مناسبی برای persona ( های ) شما باشند.
به دنبال هم مشتریان “خوب” و هم مشتریان ” بد” بروید. شما نباید تنها با افرادی مصاحبه کنید که عاشق محصول شما هستند و میخواهند ساعتی را صرف فوران احساسات خوبشان نسبت به شما نمایند. مشتریانی که از محصول شما راضی نیستند به شما الگوهای دیگری را نشان میدهند که باعث میشود درک بهتری از persona خود داشته باشید.
برای مثال ممکن است بفهمید که برخی از این مشتریان “بد” از محصول شما خوششان نمیآید چون یک تیم بزرگتر دارند، که در نتیجه برای استفاده از محصول نیاز به مشارکت و همکاری دارند. یا به طور مثال شما متوجه خواهید شد که مشتریان “بد” گمان میکنند که محصول شما خیلی تخصصی و استفاده از آن دشوار است. در هر دو حالت شما راجع به محصول تان چیزی یاد گرفته اید و چالش های پیش روی مشتریان تان را شناخته اید.
یکی دیگر از مزایای مصاحبه با مشتریان این است که احتمالا شما نیازی به ارائه مشوقی مانند کارت هدیه به آنها ( یک روش مرسوم برای ایجاد انگیزه برای شرکت در مصاحبه و یا نظرسنجی ) ندارید. مشتریان اغلب خود دوست دارند صدایشان شنیده شود، و مصاحبه کردن با آن ها این فرصت را به آن ها میدهد تا نظراتشان را راجع به محصولتان بگویند و شما را بیشتر با دنیای خود و چالش های پیش روی خود آشنا سازند. در ضمن مشتریان علاقه دارند تا بر روی محصولی که استفاده میکنند اثرگذار باشند و شاید شما بتوانید با درگیر کردن آنها در مصاحبه های اینچنینی این امکان را در اختیار آن ها قرار دهید و با این کار آنها را به شرکت خود وفادارتر نمایید. هنگام برخورد با مشتریان مشخص کنید که هدف شما گرفتن بازخورد ( feedback ) از آنها میباشد و اینکه این بازخورد به شدت برای تیم شما ارزشمند است.
مشتریان بالقوه ( Prospects )
مطمئن شوید که در مصاحبه هایتان حتما از افرادی که تا به حال از شما خرید نکرده اند و یا درباره شرکت شما اطلاعات زیادی ندارند استفاده کنید. مشتریان بالقوه فعلی شما یک گزینه مناسب هستند زیرا شما اطلاعات تماس آن ها را در اختیار دارید. برای اینکه بفهمید چه کسی با personaهای مورد نظر شما هماهنگ است از اطلاعاتی که از آن ها در اختیار دارید استفاده کنید ( مثلا هر اطلاعاتی که از فرم های مشتری یابی ( lead generation forms ) یا از تحلیل سایت ( website analytics ) به دست آورده اید ).
کاربران معرفی شده ( Referrals )
شما احتمالا میبایست برای مصاحبه با افرادی که متناسب با personaهای هدف شما باشند به تعدادی کاربر معرفی شده ( Referrals ) اکتفا کنید، به ویژه اگر به تازگی به یک بازار جدید قدم گذاشته اید یا اینکه هنوز مشتری یا مشتری بالقوه ای ندارید. برای یافتن افرادی که میخواهید با آنها مصاحبه کنید به شبکه های خود ( همکاران، مشتریان موجود، مخاطبان رسانه های اجتماعی و…) مراجعه کنید و خود را به آنها معرفی کنید. ممکن است دستیابی به حجم وسیعی از مردم با استفاده از این روش دشوار باشد اما میتوانید از میان آن ها مصاحبه های بسیار مطلوبی به دست آورید. اگر نمی دانید از کجا شروع کنید، میتوانید به سراغ جستجو در سایت LinkedIn رفته و افرادی که ممکن است با persona مورد نظر شما مطابقت داشته باشند را بیابید و سپس ببینید آیا این اشخاص با شما نقطه مشترکی دارند یا خیر و اگر داشتند برای معرفی از نقاط مشترکتان استفاده کنید.
نکاتی در رابطه با جذب مصاحبه شونده
زمانی که به مصاحبه شونده های بالقوه خود دست یافتید بد نیست به نکاتی برای دستیابی به نرخ پاسخگویی بهتر توجه کنید:
- ایجاد انگیزه از طریق مشوقها ( incentives ): ممکن است که شما در هیچ کدام از سناریوهایی که گفته شد به آن نیاز نداشته باشید ( مثلا زمانی که مشتریان خود دوست دارند با شما صحبت کنند )، اما این مشوق ها دلیلی برای شرکت در مصاحبه برای مردمی است که با شما هیچ ارتباطی ندارند. یک روش ساده برای انجام این کار یک کارت هدیه است.
- برای مصاحبه شونده مشخص کنید که این یک ارتباط برای فروش نیست: این امر زمانی خیلی مهم میشود که شما با کسانی که مشتری شما نیستند، تماس میگیرید. این موضوع را برایشان روشن کنید که درحال انجام تحقیق هستید و تنها میخواهید از آنها یاد بگیرید. شما نباید آنها را متعهد به خرید پس از یک تماس یک ساعته کنید، بلکه باید آن ها را متعهد کنید تا به شما راجع به کار، زندگی و چالش هایشان بگویند.
- شرایط را برای پاسخ مثبت فراهم کنید: مراقب همه چیز برای مصاحبه شونده های احتمالی خود باشید. به آن ها زمان پیشنهاد دهید اما در این رابطه انعطاف پذیر باشید. در ابتدا به آن ها اجازه دهید زمان را انتخاب کنند، و سپس برای قطعی کردن زمان و اینکه آنها زمانشان را برای شما خالی نگاه دارند یک دعوتنامه تاریخ دار به همراه یک یادآوری برای آن ها ارسال کنید.
به چند نفر برای مصاحبه نیاز دارید؟
متاسفانه جواب قطعی وجود ندارد و بسته به شرایط مختلف متفاوت است. برای شروع به ازای هر personaیی که ایجاد میکنید حداقل با 3 تا 5 نفر مصاحبه کنید. اگر از قبل اطلاعات زیادی راجع به persona مورد نظرتان دارید این تعدادکافی است. شما ممکن است به ازای هر گروه از مصاحبه شوندگان نیازمند 3 تا 5 مصاحبه باشید. ( مشتریان، مشتریان بالقوه و کسانی که شرکت شما را نمی شناسند ).
قاعده کلی این است که زمانی که شما قادرید به طور دقیق پیش بینی کنید که مصاحبه شونده چه میخواهد بگوید، احتمالا آن زمان باید مصاحبه را متوقف کنید. چون این مصاحبه ها برای این است که شما الگوهایی را برای پیش بینی رفتار مشتری تشخیص دهید. زمانی که شما شروع به حدس پاسخهای مصاحبه شونده میکنید یعنی شما با تعداد کافی از مردم برای یافتن و درونی کردن این الگوها مصاحبه کرده اید.
20 پرسش پیشنهادی در مصاحبه تشخیص Persona
زمان انجام مصاحبه فرا رسیده. بعد از گفتگوی کوتاه و معمولی و سپاسگزاریها به سراغ سوالات بروید. تعداد زیادی سوال در زمینه های مختلف وجود دارد که برای ساخت ویژگیهای یک persona کامل باید آن ها را به ترتیب بپرسید. سوالات زیر در دسته های ذکر شده قرار دارند، اما شما میتوانید به دلخواه سوالات آن را حذف یا سوالی به آن اضافه کنید تا برای مشتریان هدف شما مناسب باشد.
نقش ( Role )
- نقش شغلی شما چیست؟عنوان شغلی شما چیست؟
- شغل شما چگونه ارزیابی میشود؟
- یک روز معمولی از نظر شما چگونه است؟
- چه مهارت هایی برای انجام کار شما لازم است؟
- شما از چه دانش و ابزاری برای انجام شغلتان استفاده میکنید؟
- شما به چه کسی گزارش میدهید؟ چه کسی به شما گزارش میدهد؟
شرکت ( Company )
- شرکت شما در چه صنعت یا صنایعی فعال است؟
- اندازه شرکت شما چقدر است؟ ( از نظر درآمد و تعداد کارکنان ).
اهداف (Goals)
- شما مسئول چه اموری هستید؟
- موفقیت شغلی به چه معنایی است؟
چالش ها ( Challenges )
- بزرگترین چالشهای شما کدام است؟
یادگیری ( Watering Holes )
- اطلاعات جدید شغلیتان را چگونه فرا میگیرید؟
- چه نشریه و یا وبسایت هایی را دنبال میکنید؟
- در چه انجمنها و یا شبکه های اجتماعی عضو هستید؟
سوابق شخصی ( Personal Background )
- مشخصات دموگرافیک خود را شرح دهید. ( در صورت لزوم سن، آیا ازدواج کرده اند؟، آیا فرزند دارند؟ را بپرسید ).
- سوابق تحصیلی خود را شرح دهید. چه سطحی از تحصیلات را دارا میباشید، در چه مدرسهای و کدام رشته تحصیل کرده اید؟
- مسیر شغلی خود را شرح دهید.پایان راهی که در حال حاضر در آن قدم گذاشته اید کجاست؟
ترجیحات خرید ( Shopping Preferences )
- ترجیح می دهید چگونه با فروشنده در ارتباط باشید؟ ( ایمیل، تلفن، به صورت حضوری و…).
- آیا از اینترنت برای یافتن مشتریان یا محصولات استفاده میکنید؟ اگر بله چطور برای دستیابی به اطلاعات جستجو میکنید؟
- یک خرید اخیر خود را توضیح دهید. چرا یک خرید ترتیب داده بودید، فرایند ارزیابی چه بود و چگونه تصمیم گرفتید که آن محصول با خدمت را بخرید؟
یک راهکار برای انجام مصاحبه Persona موفق: بپرسید “چرا”
در انتهای هر یک از سوالات بالا خوب است یک سوال چرا نیز پرسیده شود. با انجام این مصاحبه ها شما به دنبال درک اهداف، رفتارها و مشوقهای مشتریان یا مشتریان بالقوه خود هستید. اما این نکته را در ذهن داشته باشید که مردم همیشه در انعکاس رفتارهای خود خوب عمل نمیکنند و به شما نمیگویند که چه چیزی آنها را قلبا برمی انگیزد. به طور مثال اینکه آنها تعداد دفعات بازدید از وبسایت شان را اندازه گیری میکنند برای شما مهم نیست، چیزی که برای شما مهم است این است که آن ها این تعداد را اندازه می گیرند چون به وسیله آن میتوانند به رییس شان نشان دهند که کارشان را به درستی انجام میدهند.
با یک سوال ساده شروع کنید. مثلا “بزرگترین چالش شما چیست؟” بعد زمان زیادی را برای عمیق تر شدن روی این سوال قرار دهید تا اطلاعات بیشتری را راجع به شخص مصاحبه شونده به دست آورید. شما با پرسیدن “چرا؟” و سپس یا ادامه دادن بحث با پرسیدن سوالات خاص بیشتر، درک بیشتری میابید.
چگونه از تحقیقات تان برای ایجاد Persona خود استفاده کنید؟
به محض ورود به فرآیند تحقیق شما مقدار زیادی داده خام و دست نخورده از مشتریان فعلی و بالقوه خود خواهید داشت. اما شما با این داده چه میکنید؟ چگونه آنها را خلاصه میکنید تا همه بتوانند کلیه اطلاعاتی را که جمع آوری کرده اید، بفهمند؟ گام بعدی این است که از تحقیقات تان برای شناسایی الگوها و مشترکات میان پاسخهای سوالات مصاحبه استفاده کنید. حداقل یک persona اولیه ایجاد کرده و آن را با بقیه شرکت به اشتراک بگذارید.
اطلاعات دموگرافیک ( Demographic Information ) را برای Persona خود به دست آورید
اگر شما از پرسیدن بعضی از این سوالات دموگرافیک به صورت حضوری و یا از طریق تلفن حس خوبی ندارید، میتوانید از پرسشنامه های آنلاین جهت کسب این اطلاعات استفاده کنید. بعضی از مردم ترجیح میدهند تا اطلاعات اینچنینی را از طریق پرسشنامه بیان کنند نه ارتباط کلامی. همچنین شاید بد نباشد برخی واژگان تخصصی و رفتارهای persona خود را نیز که در طول مکالمات خود متوجه آنها شده اید انتخاب کنید تا بدین وسیله اعضای دپارتمان فروش در زمان صحبت با مشتریان بالقوه بتوانند هر persona خاص را تشخیص دهند.
به تیم فروش خود برای آمادگی برای صحبت با Persona خود کمک کنید
از چند نمونه از نقل قولهای واقعی از مصاحبه خود برای شبیه سازی دغدغه های Personaهای خود، اینکه چه کسانی هستند و چه میخواهند، استفاده کنید. سپس یک لیست از شکایت هایی که ممکن است انجام دهند تهیه کنید تا تیم فروش شما خود را برای رسیدگی به آنها در حین مکالمات خود با مشتریان بالقوه آماده سازند.
در انتها حتما برای Personaخود یک نام انتخاب کنید و حتما برای Persona خود یک تصویر زنده و واقعی انتخاب کنید تا همه بتوانند آن را به درستی مجسم کنند. می توانید یک عکس از سایت های فروش تصویر خریداری کنید ( مانند Thinkstock ) شاید این کار احمقانه به نظر برسد اما اینکه شخصیت شما یک اسم و یک تصویر داشته باشد و اینکه بتوانید با آن صحبت کنید، بسیار مفید میباشد.